Matrioszka (okładka  miękka, wyd. 04.2022)

Mocna rzecz, zrozumiała w pełni dla osób doświadczających problemu alkoholowego na własnym podwórku.

Książka napisana pięknym językiem, po której ślad zostanie ze mną do końca życia. Dziękuję!

Temat ważny. Niektóre opisy ciekawe. Niektóre porównania bardzo trafne. Niektóre nawiązania zaskakujące. W całości jednak mocno przeciętna. Tak naprawdę czytałam ją ponad rok temu, a w pamięci zostało mi z niej niewiele.

Dobra i szybka realizacja.

Wspaniała!

Pokolenia kobiet, które niczym Matrioszka wyskakują jedna z drugiej i których życia są do siebie uderzająco podobne. Tkwią w przemocowych relacjach, naiwnie wierzą, że ukochany się dla nich zmieni, wybaczają raz po raz te same krzywdy i próbują uciekać, choć przychodzi im to z trudem. Matka swoje traumy przekazuje córce, a córka postanawia, że jej życie będzie inne, ale choć idzie okrężną drogą, to finalnie przystaje w tym samym miejscu, co pokolenia kobiet przed nią. Jedna dla drugiej nie jest oparciem, a ucieczka od przeznaczenia zdaje się niemożliwa. Zdrady, alkohol, narkotyki, a to pod maską szczęśliwej rodziny. Codzienne krzyki lub dni milczenia, a za ścianą schowane pod kocem kolejne pokolenia dziewczynek, które mają podzielić los swoich matek. Kobiet, które czekały, dawały i zapominały o sobie. Marta Dzido bawi się językiem, by w niestandardowej formie przedstawić kolejne dramaty kobiet, których problemy są bagatelizowane. Przytacza rymowanki, pioseneczki i inne obecne w naszej kulturze teksty, jakie normalizują przemoc czy alkoholizm („Pani Zo, Zo, Zo, pani Sia, Sia, Sia, pani Zo, pani Sia, pani Zosia męża ma, a ten mąż, mąż, mąż pije wciąż, wciąż, wciąż, trochę wódki, trochę wina i od tego się zaczyna."). Jej bohaterowie są na tyle uniwersalne, że może pod nimi kryć się każdy z naszego otoczenia, a fabuła nie ma swojej wyraźnej lini. Taka forma świetnie dogadała się z moimi emocjami i sprawiła, że kolejny raz przez Martę dusiłam się słowami. Znowu uderzyła tam, gdzie trafić chciała, a ja zwijałam się z bólu. Ponownie zwróciła mi uwagę na to, co dzieje się obok mnie lub w moim wnętrzu, a od czego lubię uciekać. I najwyraźniej nie istnieje nic, co stworzy, a na co nie będę patrzeć z uwielbieniem. „Pamiętaj, że nic nie musisz. Jesteś wolna j w każdej chwili możesz powiedzieć wszystkim: gud baj i gud lak, si ju lejter, aligejter, aliwederczi maj friends.“

"Matrioszka" Marty Dzido to druga w mojej czytelniczej "karierze" tego rodzaju książka, którą zdecydowałam się przeczytać. Pierwszą z nich była "Bezmatek" Miry Marcinów, która niekoniecznie przypadła mi do gustu. To co je charakteryzuje, to forma przypominająca mapę myśli. Zdania wydobywające się jakby niekontrolowanie z głowy narratorki. Proza początkowo wydana była w formie hipertekstowej. Podeszłam do tytułu z pewną dozą ostrożności, jednak dystans szybko przerodził się w zachwyt. Dotyczył on jednak warstwy językowej. Bo gra słów, jaką prowadzi autorka jest wręcz onieśmielająca. Przeczytałam jednym tchem, niemal na chwilę nie zwalniając tempa. Mogłabym dosłownie każe zdanie zamknąć w cudzysłowie i przytoczyć Wam jako cytat. Jednak temat, którzy autorka porusza, przygnębił mnie do żywego. Błędne koło, powielanie błędów, niedotrzymywanie obietnic. To wszystko za sprawą uzależnienia, które zżera od środka nie tylko uzależnionego, ale i wszystkich w jego otoczeniu. Bo o tym właśnie "Matrioszka" opowiada. O współuzależnieniu. O trwaniu, mimo braku nadziei. O bezsilności. Strachu. O Usprawiedliwianiu i o kłótniach. To co w prozie rozbrzmiewa najgłośniej, to poczucie, że ten krąg beznadziei jest niemożliwy do przetrwania. Bo skoro przeszedł z babki na matkę i z matki na córkę, to jaki los czeka dziecko, które ta córka nosi pod sercem? Matrioszka może rozdrapać stare rany. Doskonale zdaje sobie sprawę z tego, jak dla wielu ta historia trzech pokoleń kobiet, trwających przy osobach uzależnionych od alkoholu, mogą być boleśnie znajome.

Ściągam kurtkę, ciesząc się, że na dworze z każdym dniem robi się coraz cieplej. Wciągam powietrze, czuję zapach trawy i słyszę śpiew ptaków. Wracam do spokojnego domu. Do rodziny, w której jestem kochana i rozumiana. Uśmiecham się do siebie, czuję się szczęśliwa. Zatrzymuję się i zamykam oczy, chcąc zatrzymać tę chwilę na dłużej, gdy nagle... Krzyk. Otwieram gwałtownie oczy. Wiem, skąd pochodzi. Wiem, bo słyszę go kolejny raz. Wciąż to samo. Mężczyzna, zataczając się opuszcza dom, trzymając w dłoni butelkę. A w drzwiach stoją kobiety. Z tą samą złością i zrezygnowaniem na twarzy. Z tym samym bólem. Trzy zmęczone kobiety. Kobiety z jednej rodziny, które nie mogą uciec od problemów, powtarzających się raz za razem. Kobiety, które potrzebują pomocy. Więc biegnę w ich stronę. 🌷"Matrioszka"🌷 Pytam ich, czy znowu to samo. Zgodnie kiwają głowami, a ich oczy wypełniają się łzami. Przytulam każdą z nich po kolei. Babcia, Mama i Córka. Trzy pokolenia. Pytam, czy chcą porozmawiać. Ciche "tak" w odpowiedzi. Więc siadamy i wtedy one zaczynają swoją opowieść. – Miał się zmienić. Obiecał to. Obiecał, że rzuci, że zrobi to dla nas. Że nie będzie więcej awantur i niespokojnego czekania po nocach. Miał być dobrym ojcem i mężem. Wierzyłam w to. Wierzyłam, że się zmieni. Zawsze wierzę. Wierzę... Ściśnięte serce i mokre policzki. Kolejny raz tak samo. Kolejny raz bezsilność walczy z chęcią pomocy. Ich trzy głosy stają się jednym. Każda ma swoją historię, ale ja wciąż słyszę to samo. Błędne koło, z którego pragną się wyrwać, ale nie mogą znaleźć wyjścia. Chcę wyciągnąć rękę, chcę je stamtąd wyciągnąć. Próbuję i próbuję od nowa. Nie mogę. "Chcę już stąd wyjść, chce mi się wyć."

To opowieść o trzech pokoleniach kobiet, które żyły w cieniu Alkoholizmu. Poznajemy odczucia Żony, która większość swojego życia spędziła z Mężem cierpiącym na chorobę alkoholową. Kobieta, która całe życie poświęciła na tłumaczenie zachowania pijaka, tłumaczenie jego zdrad i braku zainteresowania rodziną. Kobieta, która czuje się bezwartościowa bez mężczyzny u boku i trwająca w toksycznym związku tylko po to aby nie być sama. Z drugiej strony widzimy wszystko oczami dziecka, które wiecznie czeka na Tatę aby się z nim pobawić. Dziewczynka doskonale wie, że tata jest często „zmęczony” i musi spać. Mimo ciągłej niedyspozycji Ojca, kocha go i cierpliwie czeka aż znajdzie dla niej czas. • Następnie widzimy świat z perspektywy już dorosłej kobiety. To jak ona próbuje odnaleźć się jako samodzielna, niezależna kobieta, mimo traumy z dzieciństwa. • Poruszająca, trafiająca w sedno historia, która szeroko otwieram Nam oczy na powszechny problem jakim jest Alkoholizm. Jak to uzależnienie destrukcyjnie wypływa na cała rodzinę oraz przyszłość dzieci. Uwidocznione są stereotypy jakie panują w społeczeństwie aby ukryć ten problem. Jak bardzo zniszczona jest psychika Żon oraz dzieci. Jak bardzo nie dostrzegamy jako społeczeństwo jak poważna jest to choroba. • Zdecydowanie warta przeczytania. Krótka, ale bardzo dosadna i pełna treści. Przepełniona smutkiem. Koniecznie przeczytajcie, aby moc spojrzeć na chorobę alkoholowa z perspektywy osób bezpośrednio ją dotkniętych.

Pierwsze spotkanie z dziełem jest jak pierwsza randka, niecierpliwość podsyca pożądanie, a potem przychodzi moment pierwszego kontaktu i wszystko staje się jasne. Po lekturze "Matrioszki" Marty Dzido nie zaiskrzyło, choć przeczytałam ją dwa razy, z tygodniową przerwą na kontemplowanie tekstu. I żeby nie było nieporozumień, to jest całkiem interesująca historia, choć jej fragmentaryczność może wytrącać niektórych z równowagi. Zastanawiałam się, dlaczego, mimo dotykającego mnie osobiście tematu, coś gdzieś ewidentnie mi nie leży. Jedyny wniosek, jaki mi się nasuwa, to moja niegotowość na tak nowoczesne pisarstwo. "Matrioszka" to pierwsze książkowe wydanie hipertekstowej opowieści, w której przeplatają się ze sobą historie kobiet, połączonych doświadczeniami alkoholizmu w rodzinie. Córka powtarza błędy matki, co czeka w tym układzie wnuczkę? Hipertekst ma to do siebie, że nie ma z góry ustalonej kolejności czytania. Być może owa niestrukturalność jest siłą tej historii, a ja nie potrafię połączyć ze sobą odpowiednich słów, by zbudować w sobie AUTENTYCZNĄ emocję. Nie mogę jednak odmówić autorce wyśmienitej umiejętności obserwacji polskiego sportu wyczynowego, jakim bez wątpienia jest picie, odmienione przez każdy możliwy przypadek. Polecam zajrzeć do tej pozycji, być może będziecie w stanie wyciągnąć z tego więcej. IG @angelkubrick