Małż (okładka  miękka, wyd. 09.2021)

Dobra ksiazka

"Małż" Marty Dzido, której "Sezonem na truskawki" zajadałam się ze smakiem na początku tego lata to mikropowieść skupiona na życiu w zgodzie ze sobą, odrzucaniu kompromisów i konformizmu, krytyce współczesnego społeczeństwa, w którym rządzą siwi, ekspirjens, targety i cały ten korporacyjny szajs, że pozwolę sobie wejść w buty i język bohaterki - która w swoim poszukiwaniu pracy i odrzucaniu wszystkiego i wszystkich, może z łatwością zaleźć czytelnikowi za skórę. Jako osoba, która do pracy chodzi "po pieniądze", a potem zamyka za sobą drzwi do biura (lub laptopa), by cieszyć się sobą w pełnym wymiarze, nie identyfikowałam się z bohaterką, na każdym kroku negującą fakt konieczności dostosowywania się do realiów. No właśnie... konieczności? Nie każdy musi podążać karierowym mainstreamem, robić i mówić, coś czego nie czuje. Jedni oddają się temu w 100%, drudzy "robią swoje" ze świadomością, że "to tylko praca" i potrafią odciąć się od ról przyjmowanych między 8.00 a 16.00, a jeszcze inni nie godzą się na jakiekolwiek kompromisy - i w tej grupie jest Magda, która szuka pracy, szuka miłości, szuka swojego miejsca i celu swojej egzystencji na tym poskładanym z tasków i kajpijajów łez padole. Zgadzam się z wieloma obserwacjami bohaterki, która trafnie punktuje rzeczywistość, mam świadomość tego, że na każdym kroku życie próbuje wcisnąć nas w ramy, często czuję bunt przeciwko układaniu się i udawaniu, ale cóż... dostosowuję się 🤷‍♀️ Pod względem buntu przeciwko wszystkim i wszystkiemu (tu muszę przyznać, ze denerwowała mnie zerojedynkowość ocen Magdy) "Małż" przypominał mi nieco "Pustostany" Doroty Kotas, ale warto zauważyć, że Dzido napisała swoją książkę 15 lat wcześniej (!!!), w 2005 roku i nie wątpię, że wtedy styl tej pozycji był bardzo świeży i oryginalny. Zresztą, nadal czyta się to świetnie, "Małż" wciąga i łatwo wciągnąć go w jeden wieczór. I choć pracuś we mnie odrzuca postawę bohaterek jednej i drugiej książki, to przyznaję, że Magda jest postacią z krwi i kości i nie można odmówić jej kompletności. Czuję satysfakcję i wiem, że będę czytać kolejne książki autorki!

Przyjemnie czytało mi się książkę ze zdjęcia. Podobnie jak w „Sezonie na truskawki” jest w niej tyle samo lekkości, co szczerej prawdy o Nas samych, w tym demaskujących człowieka przewidywalności i karykaturalności. Powyższe sprawia, że początkowe uczucie rozbawienia szybko ustępuje zażenowaniu, wzrastającym z każdą przeczytaną stroną. „Małż” jest krótki, lecz bardzo dobrze skomponowany. Młoda dziewczyna poszukuje pracy. Odbija się od drzwi kolejnych zakładów. Bywa, że na chwilę zostanie przez pracodawcę zatrudniona, lecz nie zagrzewa u niego miejsca, bo nowe otoczenie to nowi ludzie i nowe sytuacje, na co nie jest gotowa albo po prostu bierze nogi za pas, byleby jak najszybciej zapomnieć o dziwactwach i głupocie doświadczonych w miejscach zatrudnienia. Do tego wszystkiego dochodzi niewierny parter, jego nieznośni rodzice i cała reszta niepokojącego towarzystwa, które nie wspiera, lecz dołuje. Przy takim akompaniamencie towarzyszących bohaterce problemów, opóźnienia w spłacie rachunków wydają się najmniej istotne. W końcu bywało już gorzej. „Małż” to taki współczesny obrazek - pognieciony, przybrudzony, znaleziony na chodniku, a może przy śmietniku. Ukazana książką historia uświadamia nierówność kobiet i mężczyzn, nawet w najbardziej prozaicznych kwestiach, na czym sam się złapałem w trakcie lektury „Małża”, a co również utwierdziło mnie w przekonaniu o powszechnym przyzwyczajeniu świata do różnicowania sytuacji kobiet i mężczyzn, czemu stanowczo należy się sprzeciwić. Niezdecydowanym pomoże Marta Dzido ze swoim świeżym spojrzeniem na rzeczywistość. Jest smutno, gorzko i bez happy endu. I dobrze, bo cukier szkodzi zarówno kobietom, jak i mężczyznom.

Poukładane życie sypie się dzień po dniu. Bohaterka najpierw traci pracę, potem stabilizację, a po tym plany na przyszłość. Próbuje w tym bałaganie znaleźć siebie i jakiś cel, jakikolwiek, ale jednocześnie powoli tonie w świecie, gdzie nic nie wydaje się właściwe, nigdzie nie czuje się dobrze, a ludzie przychodzą i odchodzą. Szuka zatrudnienia, ale na żadnym stanowisku nie czuje się komfortowo. Szuka miłości i zrozumienia, ale otacza się mężczyznami, którzy nie mogą jej tego dać. Szuka drogi dla siebie, ale jednocześnie nie chce jej znaleźć. Jest jej źle w obecnej sytuacji, ale w pewnym stopniu jej ona odpowiada. Sięgnęłam po tę powieść w najgorszym i najlepszym momencie mojego życia. Odczułam więc ją bardzo osobiście, ale nawet gdyby nie to — Marta Dzido potrafi pisać i potrafi zachwycić mnie swoimi opowieściami. Jej poetycki styl łączy się z bolesną szczerością, a bohaterowie pełni są wad i zalet. Autorka przedstawia nam wiele form hipokryzji, której przykłady spotykamy na każdym kroku, ale jednocześnie robi to w nieoczywisty sposób, niczym nieco chaotyczny strumień myśli. Bawi się słowem i nadaje całości rytm. Językowo więc ta powieść wyróżnia się na tle innych i nie do każdego trafi, ale akurat moim uznaniem autorka cieszy się najwyraźniej w każdym wydaniu. Wszystko w tej powieści zachwycało mnie pięknem i bolało odbiciem rzeczywistości. Tak też miałam z „Sezonem na truskawki", tak też mam z „Małżem".