Żebrak i mściciel (okładka  miękka, wyd. 05.2023)

Świetna powieść przechodząca przez kilka dziesięcioleci Polski ukazująca jak zły i pazerny potrafi być człowiek . Akcja wartka i mimo prawie 900 stron książka pochłonięta w dwa wieczory.

Bieda, podobnie jak terror wojny i okupacji, niesie ze sobą podobne spustoszenie w umyśle i sercu. Bohater mając majątek i władzę dalej pozostał pusty w środku (jak piękna wydmuszka), a przecież to poczucie, np. wstydu czy winy, staje się podstawą człowieczeństwa.

Mocna rzecz! Przedmiotem rozważań są tutaj ambicja, poczucie siły i władzy. Anonim z rynsztoka (słowem: nikt), staje się despotą i tyranem. Gloryfikując zło kieruje się odwróconą hierarchią wartości. Brutalność i bezwzględność stają się wyznacznikami sukcesu.

Książka, która mnie oczarowała swoją głębią i złożonością. Czytając ją, przeniosłam się do innych czasów i doświadczyłam intensywnych emocji, które towarzyszyły bohaterom. To powieść, która zostawiła trwałe wrażenie, przynosząc zarówno rozrywkę, jak i pobudzając do refleksji nad moralnością i kondycją ludzkiego ducha. Gandalf.com.pl

W książkach zwracam uwagę na skrajności, ponieważ zapamiętuję pozycje w pewnym stopniu kontrowersyjne, występujące w sprzeczności z cechami, które są mi bliskie. Wybieram dzieła, które potem kocham lub nienawidzę, wszystkie je szanuję, ponieważ wywołują u mnie silne emocje i należą do pamiętnych. „Żebraki mściciel” to książka długa, przypomina mi trylogię Henryka Sienkiewicza, która początkowo przeraża swoją objętością, a potem żałujesz, że tak prędko się kończy, ponieważ tęskno ci do postaci, wydarzeń, tła powieści. Wraz z dzisiaj recenzowaną książką, chce mi się krzyczeć – tak nie wolno, hańba! Wydaje się, że to najlepsza dla niej rekomendacja, ponieważ aż kotłuje, wije i ściska wewnątrz, kiedy odkrywasz kolejne sensacyjne, czy wręcz skandaliczne wątki tej – dla mnie wielkiej – literatury. Trudno wybrać książkę debiutanta, ponieważ nikt jej nie rekomenduje, a przecież zakup w ciemno związany jest z ryzykiem chybionej inwestycji i wyrzuconego w błoto pieniądza, za który można obdarować swoich bliskich. Stąd potrzeba, żeby wam polecić! Porusza przede wszystkim stylem – autor pisze pięknym językiem, nie przegadanym, ale jednak kwiecistym i bogatym w słowo; dla mnie – prawdziwie polskim, jak za dawnych lat. Kiedy czytałem, miałem wrażenie, że tutaj wszystko jest poukładane i konstrukcja powieści jest perfekcyjna – czułem harmonię miejsca, czasu i relacji przyczynowo-skutkowych, które zapewniają ewolucję postaci, tworzą dynamikę wydarzeń. Zachęca do lektury i tło historyczne, ponieważ kolejna wojna wisi w powietrzu… Intryguje również kultura społeczna, ponieważ przedwojenne rolnictwo i dwory zamożnych właścicieli odeszły w niebyt, zniszczone wojną. Obecnie życie zdominował przemysł nowoczesnych technologii, oparty na wiedzy i globalnej komunikacji, chociaż ciągle dobrze jest pokazać się w „doborowym towarzystwie”, Nie zmienia się jedno, ciągle liczy się kasa! Majętność to wpływy, a to władza! Książka wytyka ludzi, których obecnie nazywa się snobami, nowobogackimi, celebrytami, młodymi wilkami, korpoludkami, czy też szczurami w wyścigu. W dobie wielkich korporacji i zamkniętych osiedli mieszkaniowych, w których ryzykowne postępowanie i tupet bywają ważniejsze od dobrych manier i doświadczenia pracownika- sąsiada- człowieka, postępowanie bohatera pozostaje aktualne. Uniwersalna jest wymowa powieści. Skłania do refleksji odnośnie wdzięczności i lojalności, pierwotnych instynktów skonfrontowanych z byciem społecznym, humanitarnym – drapieżnik zje mysz, nawet jeśli ta przegryzie siatkę uwalniając kota z niewoli. Człowiek wilkiem, „homo homini lupus est”, bo to tylko kwestia zapłaty? Mam nadzieję, że się mylę… Sprawiedliwość, boska dla wierzących, ale co z ziemską, ponieważ jesteśmy tu i teraz! W konflikcie pozostaje nawet spojrzenie biblijne, zależne od czasu – wykuwanie oka i wybijanie zęba w imię bilansu zysków i strat, a może nastawienie drugiego policzka, jak w Nowym Testamencie. Czy dobra nowina do końca przyjęła się w naszych sercach i umysłach…, czy jesteśmy gotowi na takie poświęcenie? Książka porwała mnie, jak morskie fale biorą kraby spacerujące po plaży podczas przypływu. Poruszyła myśli, ponieważ zacząłem zastanawiać się nad sensem bycia odpowiedzialnym, stanowczym, odważnym, cierpliwym, opiekuńczym, sprawiedliwym, generalnie dobrym, ale też spocząłem nad ich przeciwnościami. Czy każdy z nas ma swoją wersję prawdy, formę dobroci – dla swoich! Społeczeństwo to wspólnota podziału zadań i nagradzania (karania), z czym bywa różnie…, niestety. Polecam, mnie nie wystarcza, ale nie wiem, co więcej napisać.

"Żebrak i mściciel" to jedna z moich najdłuższych literackich podróży i chyba dosłownie najcięższa, gdyż ta książka to opasłe, trzykilowe tomisko liczące sobie prawie dziewięćset stron. Na lekturę tej powieści należy więc sobie z góry zarezerwować odpowiednią ilość czasu, ale z pewnością nie jest to żadnym problemem, gdyż wielowymiarowość ukazanej historii, angażuje czytelnika na kilku poziomach poznawczych. Opowieść o Bartoszu Batorze, który z tytułowego Żebraka staje się Panem na włościach to niezwykle wnikliwy, wielowarstwowy obraz ludzkiej natury, która pod wpływem wielu czynników, przedkłada moralność na rzecz zaspokojenia własnych interesów. Trafionym zabiegiem fabularnym jest osadzenie losów protagonisty w latach wojennych i w okresie stalinizmu, które sprzyjały umacnianiu się takich postaw. Ta korelacja dobitnie uwypukla zależność pomiędzy uwarunkowaniami zewnętrznymi a postępującą demoralizacją jednostki, jaką autorowi udało się dość głęboko zarysować. Wojciech Tut Chechliński stworzył bohatera, który budzi bardzo skrajne emocje, dzięki czemu jego psychologiczny rys zostaje z czytelnikiem jeszcze długo po skończonej lekturze. Postać Bartosza to bowiem symbol pewnej postawy, jaka tworzy się, gdy człowiek pełen kompleksów i pretensji do świata, zyskuje nagle możliwości, o jakich wcześniej mógł tylko pomarzyć. Postać, w której odnaleźć można zarówno wrodzoną inteligencję, jak i prymitywizm oraz prostactwo. Człowiek, którego czyny zasługują na potępienie, ale pewne przemyślenia, skłaniają jednakowoż do refleksji w temacie niesprawiedliwości dziejowej i nierównego dostępu do dóbr. Decyzje mężczyzny nie są zero-jedynkowe, bo cierpienie, jakie doświadczył buduje jego kręgosłup moralny, którego fundamentem jest dostatek i szacunek innych oparty na strachu. Nie sposób przejść obojętnie obok tak misternie wykreowanej postaci pod względem psychologicznym, jak i socjologicznym. Bartosz, Antoni, Anna i Franciszek żyją w trudnych czasach w historii naszego kraju i dzięki ukazaniu ich losów, autor na łamach swojej książki, roztrząsa także specyfikę polskości. Warto tutaj podkreślić, że fabuła powieści dosłownie naszpikowana jest wartościowymi dialogami, które pokazują wielowymiarowy i niejednoznaczny obraz naszej ojczyzny. Mowa tu, chociażby o tak ważnych tematach, jak patriotyzm i romantyzowanie śmierci za ojczyznę, ocena działania partyzantów po zakończeniu wojny, czy też wartość pracy od podstaw. Owe rozmowy polegające na ścieraniu się ze sobą różnych stanowisk, wywołują sporo przemyśleń, również w kontekście naszej współczesności i aktualnych problemów, z jakimi jako społeczeństwo mamy do czynienia. "Żebrak i mściciel" to książka, o której warstwach fabularnych można by napisać obszerną pracę naukową. Takową pracę musiał także wykonać autor, kreśląc do niej tak szczegółowe tło historyczne i społeczne, jakie buduje klimat tamtych czasów. Wojciech Tut Chechliński proponuje czytelnikowi lekturę wymagającą, będącą świetnym pretekstem do dyskusji w szerszym gronie. Warto więc poznać tę opowieść o człowieku i jego skomplikowanej naturze, o Polsce, która również naznaczona została skomplikowaną historią i o wizji Nowego Świata. Historia żebraka, który stał się mścicielem pozostawia po sobie wiele pytań, a jedno zdanie wypowiedziane przez bohatera staje się jej kwintesencją: "Wolę mieć siłę, władzę i pieniądze w zależnym od obcych kraju, niż być żebrakiem w wolnym i niezależnym (…)".

Akcja powieści “Żebrak i mściciel” rozgrywa się na przestrzeni lat, począwszy od lat trzydziestych ubiegłego wieku, przez okupację hitlerowską aż po czasy stalinizmu. Głównym bohaterem jest Bartosz Bator. Poznajemy go jako nędzarza, żebraka, nieustannie głodnego, brudnego i zziębniętego. Mężczyzna włóczy się po wsiach w poszukiwaniu pomocy. I tak pewnego dnia trafia do Nowego Świata, gdzie zostaje napadnięty. Przygarnia go małżeństwo - Antoni i Anna. Wkrótce Bator sprowadza swoją żonę, Maryśkę i szóstkę dzieci. W zamian za pracę w gospodarstwie, gospodarz oferuje im dach nad głową. W Bartoszu następuje gwałtowna przemiana. Szybko zapomina, kim był jeszcze tak niedawno, mam wrażenie, że zadziałał tutaj jakiś mechanizm wyparcia. Z każdym dniem staje się coraz bardziej pewny siebie. Kiedy znika Antoni, Bartosz zaczyna snuć plany przejęcia wszystkiego, co do niego należy. My, jako czytelnicy, obserwujemy zmianę, jaka na przestrzeni lat zachodzi w Bartoszu. Jest to człowiek otwarty na zmiany, dla którego wartości są zmienne. Przystosowuje się do panujących warunków, dla niego liczą się ci, którzy dadzą mu pieniądze i władzę. Zawsze postępuje zgodnie ze swoim bieżącym interesem. Chciał żeby inni go podziwiali, zazdrościli mu i bali się go. Uważał, że jego nędza była przypadkowa, a on sam stworzony jest do życia w luksusie. Nigdy nie identyfikował się z biedakami, a tego okresu w swoim życiu nie chciał pamiętać. Bartosz to postać, która nie wzbudza sympatii. Nie miał w sobie żadnej pokory, po trupach dążył do celu, nie zważając po drodze na tych, którzy wyciągnęli do niego pomocną dłoń. Nigdy nie okazywał żadnej wdzięczności, żył w przekonaniu, że to, co osiągnął, zawdzięcza wyłącznie sobie. Moją ciekawość wzbudziła postać Franciszka Niezgody, który był najbogatszym mieszkańcem Nowego Świata. To niezwykle tajemniczy człowiek z ciężką i smutną przeszłością. Opinie o nim wśród mieszkańców były zróżnicowane. Jedni twierdzili, że jest niebezpieczny, wyniosły i egoistyczny, z kolei drudzy uważali go za mężczyznę dobrego, wrażliwego i niezwykle pomocnego. Jaki był naprawdę i dlaczego? “Żebrak i mściciel” to niezwykle wnikliwa psychologiczna powieść o człowieku, który w bezwzględny sposób przystosowuje się do czasów, w jakich przyszło mu żyć. Ukazuje przemianę człowieka z nizin społecznych, który za wszelką cenę chce stać się kimś ważnym. Historia ta skłania do refleksji, przede wszystkim nad moralnością i etyką.

"Nie zauważamy szczęścia, bo staje się naszą codziennością. Potrzebujemy tragedii, żeby je docenić." Ta niezwykła podróż literacka, zrobiła na mnie duże wrażenie. Historia rozgrywająca się na przestrzeni lat, wielowymiarowa, wnikliwa, przepełniona skrajnymi emocjami. Skomponowana z uniwersalnych prawd, podejmuje zagadnienia fundamentalne dla życia ludzkiego, trudne dylematy, wybory, które wymagają zatrzymania i skłaniają do głębszej refleksji.  "Świat nie wygląda tak, jak nam się wydaje, najczęściej pozory bierzemy za rzeczywistość." Pozwolę sobie podzielić powieść na trzy części. Pierwszą, w której pełni współczucia spoglądamy na człowieka będącego na dnie. Cierpiącego, głodnego, obdartego z godności, rozpaczliwie poszukującego pomocy. Drugą, która zabiera nas w realia okupacyjne, w których nie liczą się żadne wartości, a tym bardziej drugi człowiek. Wnikamy w niewielką społeczność, towarzysząc im nie tylko w codziennym życiu, ale i w chwilach smutku, bezradności czy odwagi. Oraz finalną część, czyli czasy stalinizmu, w których zaufanie staje się deficytową wartością. Tutaj główną rolę odgrywa ogromna przemiana głównego bohatera, szybkie dostosowanie się do nowych zmian w państwie, odzyskiwanie poczucia własnej wartości, jak i wewnętrzne zmagania poprzez swoiste zaklinanie rzeczywistości. Autor zaimponował mi swoją dojrzałością, przenikliwością i ogromną wiedzą. Sam pomysł na fabułę naznaczoną historycznymi wydarzeniami, w której kluczowe znaczenie ma człowiek, jego postrzeganie świata, wyznawane wartości i wydarzenia, na które nie ma wpływu, ale z którymi musi się zmierzyć. To skarbnica wielu wspaniałych, wartościowych cytatów, które pozwalają się na chwilę zatrzymać i poszukać odpowiedzi na trudne, lecz te najważniejsze pytania. Mam nadzieję, że nie zrazi nikogo dość spora liczba stron, bo gwarantuję, że gdy tylko zaczniecie czytać, zapomnicie o codzienności, obowiązkach czy własnych smutkach. To powieść, którą przeżywa się wraz z bohaterami, czujemy ich emocje, troski i drobne radości.  Szczerze polecam.

Ta książka naprawdę mnie zafascynowała. W różny sposób odkrywa oblicza człowieczeńśtwa i moralności, ukazując nam przemianę bohatera i dążenie do władzy za wszelką cenę. Czytając ją, można zrozumieć, jak czasem ludzie są w stanie posunąć się do niewyobrażalnych czynów w imię własnych ambicji. To opowieść, która zmusza do refleksji nad moralnością i etyką. Bardzo polecam.

Niezwykle poruszająca powieść, która skłoniła mnie do głębszej refleksji nad moralnością i złożonością ludzkiej natury. Autor nie unika trudnych tematów i prezentuje bohaterów w sposób autentyczny i niejednoznaczny. Ta książka zapadnie mi w pamięć na długo i z pewnością polecam ją każdemu poszukującemu wyjątkowej literackiej podróży.