Taniec pszczół i inne opowiadania o czasach wojny (okładka  miękka, wyd. 09.2020)

Polecam!

Zgodnie z moim zwyczajem, nie chcę zdradzać w recenzji treści opowiadań. Dlatego przekażę Wam tylko garść refleksji i subiektywnych wrażeń. Ten tom łączy jedna wspólna cecha – każda z historii opowiada o tym jak okrutna, destrukcyjna i podła jest wojenna rzeczywistość oraz w jak nierównej walce staje zmuszony do konfrontacji z nią człowiek. Tutaj nie ma miejsca na zasady fair play. Wszystkie chwyty dozwolone. Wygrywa silniejszy. Często jednak tym silniejszym okazuje się ktoś, na kogo przed wojną nikt nie postawiłby złamanego grosza. Z kolei ideały sięgają bruku. Tak, jak wcześniej wspominałam, opowiadania są na wysokim, wyrównanym poziomie i na ich odbiór wpływa przede wszystkim indywidualna wrażliwość każdego czytelnika. Mnie szczególnie dotknęły cztery z nich. „Wydmuszka” Marii Paszyńskiej, która oszczędnym językiem, bez krztyny patosu, pokazuje człowieczeństwo zmiażdżone przez system w zderzeniu z człowieczeństwem triumfującym wbrew nadziei. Rzadko w opowieści o kacie i ofierze obie strony budzą podobne współczucie. To opowiadanie pokazujące jedną z najbrutalniejszych stron nazizmu, uderzającą w najbardziej bezbronnych. Ale pokazujące również cynizm, z jakim ten nieludzki system traktował własnych obywateli. Zaręczam, że zmusi Was ono do wielu przemyśleń, również niewygodnych. Z kolei „Buty małej Renate” Zofii Mąkosy przeorały mnie emocjonalnie do tego stopnia, że musiałam przerwać lekturę i wrócić do niej dopiero po kilku godzinach, z ogromnym lękiem, bo już przeczuwałam ciąg dalszy. Podobnie jak Maria Paszyńska, również ta autorka, znana z doskonałej trylogii „Wendyjska winnica”, operuje bardzo oszczędnym językiem. I z chirurgiczną precyzją słowa pokazuje koszmarne owoce nienawiści, ale również leczącą rolę pamięci. To, co jeszcze bardziej rozbiło mnie emocjonalnie, to świadomość, że opowiadanie zostało oparte na faktach. Myślę, że nigdy go nie zapomnę. A buciki małej Renate już na zawsze zostaną dla mnie symbolem bezsensu odwetu i braku przebaczenia. Ostrzegam jednak, to opowiadanie dla ludzi o mocnych nerwach, bo wojenna rzeczywistość jest gorsza niż najbardziej wymyślne horrory. Trzecim z opowiadań, które szczególnie mnie dotknęły było „Człowiek jest silny” Agnieszki Olejnik. Zarówno historia Hanny, doświadczonej okrutnie przez los, początkowo bez związku z wojenną rzeczywistością, jak i losy Layki, które w pewnym momencie splatają się z jej losami, jak dwa ściegi w jednym hafcie, zapadają mocno w serce, wstrząsają, wywołują wewnętrzny protest. Kluczowa scena z opowiadania chyba zostanie mi na zawsze przed oczami. To opowieść o odwadze i lęku, miłości i nienawiści, wierności i zdradzie i o tym, jak różnie można je interpretować w wojennej rzeczywistości. I wreszcie czwarte z opowiadań, które mną szczególnie wstrząsnęły, czyli tytułowy „Taniec pszczół” Magdy Knedler. Opowieść o pięknie świata zmiażdżonym przez wojnę, o wielkości ducha i jego słabości, o sile piękna, które, choć wobec wojny i śmierci wydaje się być niepotrzebne, ratuje życie. To również jedna z najpiękniejszych opowieści, jakie czytałam, o miłości córki do ojca i ojca do córki, ale również o uzdrawiającej sile czułości, dobra i miłości. Dobrze, że to ono spina klamrą wszystkie pozostałe historie. Myślę, że „Taniec pszczół” jest jednym z najlepszych, jeśli nie najlepszym tomem opowiadań wydanym w tym roku. Tylko dlatego nie piszę kategorycznie, że najlepszym, że rok jeszcze się nie skończył i rzetelność recenzencka wymaga ode mnie wzięcia pod uwagę tych, które jeszcze mogą się ukazać. Z pewnością jednak zasługuje na Waszą uwagę. To prawdziwa perełka, opowieść rozpisana na wiele głosów o wielkiej próbie, jaką dla człowieczeństwa jest wojna, o tych, którzy przegrali, ale i o tych, którzy przetrwali. O bezsensie zemsty, nienawiści, śmierci, ale też o triumfie ludzkiego ducha, który jak te pszczoły z tytułowego opowiadania, niestrudzenie tańczy, aby ostrzec przed złem, walczyć, wygrywać, przetrwać. Gorąco polecam! Te opowiadania to lektura obowiązkowa!

[Recenzja z bloga Literackieprzeszpiegi.pl]___""Kiedyś byłam pewna, że wojna nie wybuchnie, później, że nie powstanie getto, jeszcze później, że nie będzie akcji likwidacyjnej. Byłam pewna, że nie wydarzą się różne rzeczy, a wydarzyły się wszystkie". ____Opowiadania czytam niezwykle rzadko, z bardzo prozaicznego powodu. Ich lekturze zawsze towarzyszy mi poczucie, że zanim historia rozkręci się na dobre, już zdąży się skończyć. Że polubię bohaterów, a oni znikną po trzydziestu stronach i już nigdy więcej o nich nie usłyszę... Ale wyjątki należy robić, zwłaszcza gdy wojna stanowi wspólny mianownik zbioru opowiadań, tak jak to jest w przypadku antologii "Taniec pszczół i inne opowiadania o czasach wojny". Nie chcę zdradzać Wam szczegółowo fabuły każdego z opowiadań, ale zapewniam, że gwarantują całą gamę emocji. Niesłychanie wzruszające, pełne niepokoju, niepewności, strachu i bezradności, a także złości i chęci rewanżu za wyrządzone zło. Płyną z różnych miejsc Polski, z różnych rodzin, pokazując wojenny świat z różnych perspektyw. Każdy inaczej przeżywał wojnę, ale młodemu pokoleniu trudniej było pogodzić się z utratą młodzieńczej beztroski i spokoju błękitnego nieba nad swoimi głowami latem 1939 r. Wojna zbiera okrutne żniwo, zabierając tych, którzy absolutnie nie rozumieją, że złe rzeczy mogą dziać się naprawdę. I to nie gdzieś hen, hen daleko, tylko za sąsiedzkim płotem. Czym zawiniła mała Renate, uciekając przed Armią Czerwoną? Albo bezimienna Żydówka z otwockiego getta? A Irma, żydowska primabalerina i jej ojciec, zafascynowany tańcem miododajnych pszczół? Jak by się potoczyły losy rodzin, które skłóciła wojna? Czy Niemiec już na zawsze ma być synonimem zła? Czy warto jątrzyć rany z przeszłości, dociekając po latach prawdy o swoich bliskich? Ile takich przyjaźni jak Trio Koziorożca z Katowic zostało naznaczone wojennymi krzywdami? ____Jedenaście opowiadań porusza wiele bolesnych tematów, z którymi trzeba było zmierzyć się w okresie wojny. O życiu, które jest niewarte życia. O zaufaniu, które zostało zdradzone. O wyborach, których nikt nie zazdrości. O decyzjach bohaterskich ku chwale ojczyzny. O niesamowitej woli życia. I w końcu o sumieniu, które nie daje spokoju. Nie chciałam wyróżniać żadnego z opowiadań, bo uważam, że każde z nich należy przeczytać z taką samą uwagą. Ale ci, którzy choć trochę mnie znają, wiedzą że często czytam książki związane ze Śląskiem. I tutaj miłą niespodziankę zrobił mi Maciej Siembieda, umieszczając akcję swojego opowiadania ("Album") właśnie w Katowicach. Opisuje w nim Trio Koziorożca, czyli Pawła, Baśkę i Ernesta, którym wojna zaorała młodość i zmusiła do podejmowania dorosłych i odpowiedzialnych decyzji. "Taniec pszczół i inne opowiadania o czasach wojny" - to antologia opowiadań wojennych, którą każdy powinien przeczytać. To bezdyskusyjna sprawa. Po prostu trzeba niespiesznie chłonąć każdą z tych jedenastu historii, roniąc łzy nad niesprawiedliwością świata w XX wieku. I pamiętać o tych, którzy się nie poddali, wybierając walkę o siebie, o swoją godność, o dobre imię Ojczyzny. Mam nadzieję, że w przyszłości zobaczę kilka powieści, napisanych na podstawie tych opowiadań.

Czy zdarza Wam się sięgać po opowiadania? Ja, chociaż wolę prozę, gdy pojawia się na rynku wydawniczym jakaś interesująca mnie antologia to najczęściej decyduję się na jej lekturę. Tak też było w przypadku zbioru „Taniec pszczół i inne opowiadania o czasach wojny”, o którym chcę Wam dziś opowiedzieć. Publikacja ta zawiera 11 opowiadań napisach przez znane i lubiane polskie autorki, a do tego kobiecego teamu dołączył także Maciej Siembieda, który w swoich książkach, jak twierdzą czytelnicy, bardzo umiejętnie łączy prawdę historyczną z fikcją literacką. Mimo, iż każde z zamieszczonych w tym niezwykłym zbiorze opowiadań jest inne i charakterystyczne dla pisarskiego stylu poszczególnych autorów to jednocześnie poruszają one uniwersalne prawdy o postawach człowieka w obliczu różnorodnych wydarzeń, które mają miejsce w cieniu wojennej i okołowojennej zawieruchy. Niektóre z tych historii oparte są na kanwie prawdziwych wydarzeń tym bardziej, więc ich lektura chwyta za serce, a perypetie, jakie przeżywają bohaterowie ściskają czytelnika za gardło. Rzecz jasna wszystkie te opowieści są przepełnione emocjami i niosą w sobie piętno, jakie odcisnęła na ludziach wojna. Autorzy podjęli się opisania tematów niezwykle trudnych i wymagających od nich ogromnej delikatności oraz empatii, która pozwoliła im wyobrazić sobie trudne losy bohaterów. Czy sprostali zadaniu, przed jakim stanęli? Według mnie jak najbardziej tak – „Taniec pszczół…” ukazuje zarówno różne oblicza wojny, jak też wiele twarzy jednostki ludzkiej często bezwolnie zanurzonej w mrocznym czasie, na jaki przypadło ich życie. Niejednokrotnie okazuje się, że w życiu tych ludzi nic nie było do końca oczywiste, a wybory, przed jakimi stawali nigdy nie należały do prostych. Wbrew pozorom działo się tak niezależnie od strony konfliktu, po której się znajdowali. Niewątpliwie jest to lektura skłaniająca do wielu refleksji nad życiem, człowieczeństwem i tym, co jesteśmy w stanie sprokurować sobie nawzajem, ale również nad tym jak głęboko potrafimy zaangażować się w niesienie pomocy, czy ratowanie drugiej osoby. W jednym ze swoich wierszy Wisława Szymborska napisała słowa: „Tyle wiemy o sobie, ile nas sprawdzono” - zróbmy wszystko, co w naszej mocy, aby nigdy więcej żaden człowiek nie musiał sprawdzać siebie samego, ani być sprawdzanym przez kogoś podczas jakiegokolwiek zbrojnego konfliktu. Jeśli szukacie wartościowej lektury, której teść zostanie z Wami na długo to niniejsza antologia będzie bardzo dobrym wyborem. Polecam. * https://www.facebook.com/Ksiazkowoczyta * https://ksiazkowoczyta.blogspot.com/2021/01/niezwyka-antologia-ktora-powinniscie.html

Lubicie opowiadania? Ja lubię, chociaż nie jest to łatwa forma literacka i nie zawsze się autorom “udaje”. Szczególnie jeśli jest pisana na zamówienie. Wydawca rzuca temat: piszemy o wiośnie i kilkanaście osób pisze na zadany temat. Jak uczniowie w szkole. Najlepiej jeśli jest to zbiór opowiadań jednego pisarza, bo wtedy pisze tam co chce i o czym chce. Niedawno przeczytałam zbiór opowiadań “Taniec pszczół i inne opowiadania o czasach wojny“. To faktycznie antologia pisana na zadany temat, ale jest to wyjątkowo udana antologia. Wśród autorek i autora opowiadań mamy: Agnieszkę Janiszewską, Joannę Jax, Jolantę Marię Kaletę, Mirosławę Karetę, Magdę Knedler, Zofię Mąkosę, Agnieszkę Olejnik, Marię Paszyńską, Macieja Siembiedę, Magdalenę Walę i Sabinę Waszut. Przyznam szczerze, że po książkę sięgnęłam głównie ze względu na Sabinę Waszut i Zofię Mąkosę. Tej pierwszej znam chyba wszystkie książki i wiem, że jeśli ona coś napisała, to na pewno mnie się spodoba. Z powieściami pani Mąkosy zaczęłam przygodę niedawno, ale będę ją kontunować, bo to mój klimat. Nie jest mi obca również Magda Knedler. Pozostałych znam z wpisów na innych blogach, ale kilka mam zamiar poznać bliżej 🙂 Wracając do opowiadań. Te 11 historii, to 11 fragmentów czyjegoś życia, które przeżywa w czasach tak trudnych, tak okrutnych. Kiedy człowiek nie wiedział komu może zaufać, kto jest przyjacielem, a kto wrogiem. Historie opowiedziane w tej książce są bardzo smutne, chociaż część z nich kończy się dobrze, to pozostawiają w bohaterach znak przeżytych czasów. Nie raz zdarzyło mi się wzruszać, nie raz nie potrafiłam zrozumieć działań bohaterów. Ale nie wiem jak zachowałabym się będąc na ich miejscu. Gdzie człowiek musiał kombinować, wymyślać, aby uniknąć śmierci, aby ocalić siebie i najbliższych. Nie ma tutaj opowiadania, które podobałoby mi się najbardziej. Na pewno najbardziej wstrząsnęły mną te, które były oparte na faktach. Szczególnie “Buty małej Renate” Zofii Mąkosy, bo opowiadają o morderstwie dwóch niemieckich rodzin i jednego robotnika przymusowego z Polski przez radzieckiego żołnierza. Wśród ofiar była trzyletnia dziewczynka, a odkopując mogiłę, natrafiono właśnie na jej tytułowe buciki. Ta historia wydarzyła się naprawdę, a odkrył ją mąż autorki. Jest to książka trudna, bardzo smutna, ale jednocześnie dająca nadzieję. “Bohaterka jednego z opowiadań mówi o pszczołach. Pszczoły tańczą, by przeżyć i ocalić cały rój. Wsłuchajmy się we wskazówki jakich udzielają nam na kartach tej książki zwykli ludzie.”

To niezwykły zbiór opowiadań traktujących o czasach wojny. Tytuł wspomnianej pozycji nawiązuje bezpośrednio do opowiadania Magdy Knedler, kończącego zbiór jedenastu utworów, napisanych przez tak znakomitych autorów, jak: Maria Paszyńska, Maciej Siembieda, Sabina Waszut, Agnieszka Janiszewska, Zofia Mąkosa, Magdalena Wala, Agnieszka Olejnik, Mirosława Kareta, Joanna Jax oraz Jolanta Maria Kaleta. Ze względu na poruszaną tematykę nie jest to literatura lekka i przyjemna (nie tego jednak oczekujemy od tego rodzaju utworów, prawda?). Są to natomiast utwory o ogromnym ładunku emocjonalnym, poruszające najczulsze, najwrażliwsze struny w naszych sercach. Wzbudzą podziw i uczucie dumy z bohaterskich postaw naszych rodaków, nie godzących się z okrucieństwem losu, który stał się ich udziałem. Pozwolą uronić łzę nad tragicznym losem ofiar okresu wojny i okupacji, poruszą obrazem miłości, która nie miała prawa się przydarzyć. Opowiadania ukażą moc prawdziwego człowieczeństwa, gotowość do najwyższych poświęceń i wyrzeczeń dla dobra drugiego człowieka, ale również bolesną prawdę o takich równie ludzkich przymiotach, jak egoizm czy skłonność do zazdrości czy zdrady. Stąd emocje, które będą Wam towarzyszyć podczas lektury z pewnością nie będą jednowymiarowe - świat nie jest bowiem czarno-biały, a granica między dobrem i złem niejednokrotnie się zaciera. Różne są również motywy ludzkiego postępowania i dokonywanych przez nas wyborów, których konsekwencji nie da się uniknąć. Lektura tych opowiadań daje więc mocno do myślenia. Wskazuje wzorce do naśladowania, piętnuje wady i ostrzega przed tym, do czego stajemy się zdolni w sytuacji zagrożenia Myślę, że bardzo cennym zabiegiem w tym zbiorze było zamieszczenie opowiadań tak mocno różnorodnych, zarówno fikcyjnych, jak i opartych na faktach. Oprawcami są tu nie tylko hitlerowcy czy czerwonoarmiści, ale również swoi, bohaterami stają się ci, po których się tego nie spodziewamy. Gdybym miała wybrać najciekawsze opowiadanie, wybór byłby naprawdę trudny, ale największe wrażenie wywarły na mnie zdecydowanie "Wydmuszka", "Buty małej Renate" oraz "Tajemnica Ingrid Langer". Cóż mogę jeszcze dodać? Polecam gorąco! 😘

„Taniec pszczół i inne opowiadania o czasach wojny” to wspaniały zbiór opowiadań. Jedenaście wyśmienitych autorów (Agnieszka Janiszewska, Joanna Jax, Jolanta Maria Kaleta, Mirosława Kareta, Magdalena Knedler, Zofia Mąkosa, Agnieszka Olejnik, Maria Paszyńska, Maciej Siembieda, Magdalena Wala, Sabina Waszut) ofiarowuje nam wyjątkowych, pełnych emocji historii, które pozostają w sercu i w umyśle. Bogactwo Autorów, sposobów ich patrzenia na historię, wrażliwości i stylów sprawia, że jest to pozycja obowiązkowa dla wszystkich, dla którzy pragną ocalić przed zapomnieniem historie ludzkich tragedii. „Mówili, że nie powstanie getto, że nie wydzielą specjalnej dzielnicy dla Żydów, że nikogo nie zamkną za murem. Za jakim murem? Przecież mamy dwudziesty wiek! Mur miał wysokość około trzech metrów, a nad cegłami piętrzył się jeszcze metr kolczastego drutu. Nie włączono do getta żadnego parku, zostaliśmy odcięci od zieleni. Z początku bram było dwadzieścia dwie, a później już czternaście. Mniej wyjść, więcej muru.” To opowieści uwrażliwiają na zbrodnie, które wydarzyły się w dwudziestym wieku! W cywilizowanym świecie! Ludzie ludziom stworzyli piekło na ziemi. Te historie dają nam obrazy, które zmuszają do refleksji. Przypominają, że wojna jest największą ludzką tragedią. Poznajemy ludzi, którzy mieli swoje życie „przed”, które miały plany, marzenia, aspirację i talenty i którzy inni zdeptali. „Tańczyłam, bo od tego zależało moje być albo nie być. Moje ciało uruchomiło każdy mięsień, przypominało sobie, do czego zostało powołane. Jeszcze nie stałam się na powrót dawną Irmą Herszlag. Tam, pod murem na Siennej, byłam kimś pomiędzy załamaną więźniarką, a primabaleriną. Poczułam jednak satysfakcję, że nadal to we mnie tkwiło. Dar.” Dostajemy opowieści pisane z różnej perspektywy Polaków, Niemców, Żydów. Wszystkie te historie nakazują jasno – musimy pamiętać! Bo 1 września 1939 roku to początek śmierci czyhającej za każdym rogiem, głodu, strachu, okrucieństwa, ale też niesamowitej odwagi zwykłych ludzi. Gorąco polecam.

„Taniec pszczół i inne opowiadania o czasach wojny” to zbiór jedenastu opowiadań polskich autorek i autorów, którzy wspólnie stworzyli coś wielkiego. Powiem Wam szczerze, że bardzo bałam się tej lektury, ale tak emocjonalnie. Obawiałam się, że nie dam rady przeczytać tych pełnych emocji i okrucieństwa historii ze względu na ich trudną tematykę. Bardzo ciężko było mi się zebrać do lektury tej książki, jednak przemogłam się i gdy zaczęłam czytać to przepadłam. Przepadłam w każdym z tych jedenastu opowiadań i chłonęłam je całą sobą. Każda historia opisana przez autorów książki była dla mnie wyjątkowa i podziałała na moje najczulsze struny. Każde z opowiadań jest inne, jedyne w swoim rodzaju, ale każde bez wyjątku bardzo oddziałuje na wyobraźnię. Wszystkie zawarte w książce historie łączy wojna i okrucieństwo, które to osoby nazywające się ludźmi lub uważających siebie za „nadludzi” zgotowały innym, niewinnym ludziom. Czytając każde z tych opowiadań niejednokrotnie szeroko otwierałam oczy ze zdumienia, miałam łzy w oczach i cały czas nie mogłam uwierzyć, że wiele lat temu takie historie naprawdę miały miejsce na naszych ziemiach. Jestem pod ogromnym wrażeniem wrażliwości autorów, którzy podjęli się tego trudu i stworzyli coś, co porusza do głębi, wywołuje dreszcze na skórze, ucisk w gardle i łzy w oczach. Jedenaście opowiadań, jedenaście różnych historii, które warto przeczytać. Mimo całej tej brutalności i tematu wojny to w opowiadaniach można dostrzec między wierszami zalążki dobra i światełka nadziei, które kiełkowały w niektórych z postaci. Serdecznie polecam Wam książkę „Taniec pszczół i inne opowiadania o czasach wojny” i zachęcam do lektury. Za współpracę i egzemplarz do recenzji dziękuję Wydawnictwu Książnica. IG @ksiazkowewisienki

Jest to zbiór opowiadań o czasach wojny. Autorki oraz autor przedstawiają nam świat, który dla nas jest odległy, w postaci krótkich opowiadań. Opowiadają oni o bohaterstwie zwykłych ludzi, zdradzie, unikaniu cudem śmierci. Możemy przeczytać o strachu w jakim byli pogrążeni wszyscy, o zwieńczonych kolczastym drutem murach, który wznieśli ludzie, a zamknęli w nich innych. Bohaterka jednego z opowiadań mówi o pszczołach. Pszczoły tańczą, by przeżyć i ocalić cały rój. Wsłuchajmy się we wskazówki, jakich udzielają nam zwykli ludzie na kartach tej książki. Bezimienna Żydówka z getta w Otwocku rozumiejąca, że jej życie niewarte jest życia. Layka gotowa spędzić kilka dni w zimnym jeziorze, byle uchronić córkę przed śmiercią. Niemka sprzeniewierzająca się ideologii, by ratować ukochanego. Mała Renate uciekająca przed Armią Czerwoną. Mura, Cyganka, patrząca na poniżenie najbliższych… One i wielu innych – jak pszczoły – alarmują. Ostrzegają. Dają przykład. Patrzmy, jak tańczą. Było to dla mnie trudne przeżycie, bo ciężko się słucha, czy czyta o czasach wojny. Historie włączają nas w stan refleksji i niepewności. Dzięki takim książką, możemy przekonać się, że nie chcemy żyć w tamtych czasach czy nie chcielibyśmy przeżyć takiego koszmaru. Opowiadania są oparte na prawdziwych wydarzeniach. Autorzy nie musieli dodać dużo emocji do nich, bo każdy odczuwa sam ich dużo. Przy niektórych popłynęły mi łzy związane z bólem i stratą. Czytamy o tym z perspektyw różnych osób, które pokazują, że nie było tylko złych ludzi, ale także pojawiali się dobrzy. Nie powiem Wam dużo o niej, bo po prostu jest mi ciężko się pozbierać. Ocena 10/10.

"Upiorność obrazów zatarła granice pomiędzy prawdą a wyobrażeniem, choć nie wiem, czy jakikolwiek umysł byłby zdolny wykreować podobne sceny." Jedenaście opowiadań i jedenastu autorów, których znam, cenię i szanuję. To właśnie oni spowodowali, że czułam ogromną potrzebę przeczytania tej niesamowitej antologii. Antologia zaskakuje różnorodnością poruszanych tematów, czegoś takiego kompletnie się nie spodziewałam, musiałam je sobie dawkować. II Wojna Światowa to niewyobrażalne zło w czystej postaci. Autorzy ukazują ją z przeróżnych, zaskakujących perspektyw. Bardzo krótkie i zwięzłe, ale niesamowite w swej wymowie. Znajdziemy tu piękno zakazanej miłości, niebezpieczne akcje AK, ludzkie zezwierzęcenie, podłość, bezduszność. Ogromną chęć i wolę życia. Smutek, zagubione, zawiedzione nadzieje, beznadzieję, rozpacz, niemoc. Nieustannie naszym bohaterom towarzyszy realne widmo śmierci, przeogromny strach. Próba wymierzenia sprawiedliwości za popełnione zbrodnie… czy jest to w ogóle możliwe? Sprzeczności i zależności. Ludzka dobroć, odwaga, męstwo, przebiegłość, zło, wyrachowanie, okrucieństwo. Każde z tych opowiadań, bez wyjątku warte jest przeczytania, są wyjątkowe. Jest to jedna z lepszych antologii, jakie miałam okazję przeczytać, prawdziwa perełka. Poruszają i szarpią wewnętrznie, wzbudzają ogromne, przeróżne emocje. Nie da się przejść obok nich obojętnie, zmuszają do myślenia i refleksji nad niesprawiedliwością losu. Książka ku pamięci niewinnych i przestrodze, aby nigdy więcej nie dopuścić do bezgranicznie szerzącego się zła. Bardzo polecam, Tatiasza i jej książki :)